موسسه مستقل برای صلح

ضرورت تأسیس مؤسسه‌ای مستقل برای صلح در جمهوری اسلامی ایران

محسن محصل یزدی

در دنیای پرآشوب امروز که خشونت‌های مذهبی، نزاع‌های قومی و تضادهای سیاسی جوامع بشری را درگیر کرده‌اند، نیاز به نهادهایی با رویکرد میان‌رشته‌ای برای ترویج صلح و فهم متقابل بیش از پیش احساس می‌شود. جمهوری اسلامی ایران، به عنوان کشوری با سابقه‌ای عمیق در حکمت، معنویت، گفت‌وگوی ادیان و فرهنگ مقاومت در برابر ستم، می‌تواند با تأسیس یک مؤسسه مستقل و علمی با مأموریت صلح‌سازی در جهان، نقش پیش‌گامانه‌ای در این عرصه ایفا کند.

مؤسسه صلح جمهوری اسلامی ایران نهادی می‌تواند باشد با هدف طراحی، اجرا و حمایت از طرح‌هایی برای کاهش تنش‌های دینی، قومی و سیاسی در جهان اسلام و فراتر از آن. این مؤسسه نه‌تنها می‌تواند به ارائه چارچوب‌های نظری و پژوهش‌های میدانی در باب صلح‌سازی کمک کند، بلکه بستر ارتباطی مؤثری میان نخبگان فکری، فعالان مدنی، دانشگاهیان و رهبران دینی در مناطق بحرانی جهان فراهم آورد. یکی از مهم‌ترین دلایل ضرورت تأسیس چنین نهادی، توجه ویژه به نقش رهبران دینی، فرهنگی و دانشگاهی در فرآیندهای صلح‌سازی است؛ نقشی که در بسیاری از نهادهای بین‌المللی مغفول مانده و به‌درستی درک نشده است. در حالی که بسیاری از درگیری‌های امروز رنگ‌وبوی فرهنگی یا دینی دارند، نمی‌توان با رویکرد صرفاً امنیتی یا سیاسی، به‌صورت پایدار به حل آن‌ها پرداخت.

اهداف کلیدی این مؤسسه می‌تواند شامل پژوهش و تولید دانش در حوزه صلح، امنیت نرم و گفت‌وگوی تمدن‌ها با تمرکز بر جوامع اسلامی و آسیایی، طراحی و اجرای برنامه‌های آموزشی، رسانه‌ای و فرهنگی برای صلح‌سازی محلی و منطقه‌ای، تربیت میانجیان فرهنگی و دینی با توانایی مداخله در بحران‌های اجتماعی و بین‌فرهنگی، راه‌اندازی شبکه‌ای از نخبگان دینی، دانشگاهی و فعالان مدنی در کشورهای مختلف برای ارتقاء همکاری‌های علمی و گفتمانی در زمینه صلح و پشتیبانی از پروژه‌های میان‌رشته‌ای در حوزه دین، روان‌شناسی، جامعه‌شناسی و حقوق بشر اسلامی با هدف مقابله با افراط‌گرایی و خشونت باشد. از سوی دیگر، ایجاد چنین نهادی می‌تواند با بهره‌گیری از ظرفیت نهادهای حوزوی، دانشگاهی و دیپلماسی فرهنگی کشور، پاسخی بومی و مستقل به الگوهای غربیِ صلح‌سازی و توسعه انسانی باشد. صلح، در اندیشه اسلامی، صرفاً به معنای فقدان جنگ نیست، بلکه به معنای تحقق عدالت، همزیستی، کرامت انسانی و حق تعیین سرنوشت ملت‌ها است.

نقش آزادی دینی و فرهنگی نیز در فرآیند صلح‌سازی نباید نادیده گرفته شود. ایجاد فضاهای آزاد برای دیالوگ، شنیدن روایت‌های متفاوت، و به رسمیت شناختن تنوع اعتقادی و فرهنگی، از عوامل کلیدی در پیشگیری از تنش و درگیری محسوب می‌شوند. تأسیس مؤسسه‌ای که به‌صورت تخصصی بر تعامل دین، صلح و امنیت اجتماعی تمرکز داشته باشد، می‌تواند ایران را به یک مرجع فکری در حوزه صلح‌سازی تبدیل کند. هم‌زمان با افزایش چالش‌های جهانی در حوزه‌های عدالت اجتماعی، افراط‌گرایی، تغییرات اقلیمی و مهاجرت، لزوم ورود جمهوری اسلامی ایران به عرصه طراحی راه‌حل‌های صلح‌محور و انسان‌مدار اهمیت بیشتری یافته است. در پایان، باید خاطرنشان ساخت که تأسیس مؤسسه صلح جمهوری اسلامی ایران، فرصتی راهبردی برای بازتعریف نقش ایران در نظم جهانی خواهد بود؛ نقشی که نه مبتنی بر زور، که بر حکمت، معنویت، عدالت و کرامت انسانی استوار است.

جشن بلوغ در ادیان

آیا جشن بلوغ در همه ادیان و مذاهب وجود دارد؟

کیفیت و شیوه برگزاری جشن بلوغ در ادیان و مذاهب مختلف، به شدت متنوع و گوناگون است. این تنوع از نظر معنویت، تمرکز، جزئیات و اهمیت، در بین فرهنگ ها و گروه های مذهبی مختلف به چشم می خورد.

در حالی که برخی از ادیان و مذاهب مراسمی برای نشان دادن گذار از دوران کودکی به بزرگسالی دارند، این مراسم همیشه به عنوان “جشن بلوغ دینی” شناخته نمی شوند و جزئیات و اهمیت آنها در بین فرهنگ ها و گروه های مختلف مذهبی متفاوت است.

در اینجا چند نمونه از ادیان و مذاهبی که مراسم بلوغ دینی دارند آورده شده است:

• یهودیت:

  در دین یهود، دو مراسم مهم برای جشن گرفتن بلوغ دینی جوانان وجود دارد: بر میتصوا برای پسران ۱۳ ساله و بت میتصوا برای دختران ۱۲ ساله. این مراسم ها نمادی از گذار از دوران کودکی به بزرگسالی و تعهد به مسئولیت های دینی به عنوان یک عضو بالغ جامعه یهودی هستند.

• مسیحیت: در برخی از شاخه های مسیحیت، مراسمی به نام “تاییدیه” برای نوجوانان برگزار می شود. در این مراسم، آنها ایمان خود را تأیید می کنند و به آموزه های کلیسا تعهد می دهند.
• زرتشتی: در زرتشتیسم، مراسمی به نام “سدره پوشی” برای پسران ۱۵ ساله و دختران ۹ ساله برگزار می شود. در این مراسم، کودکان لباس سنتی زرتشتی را می پوشند و تعهد خود را به دین زرتشت اعلام می کنند.
• هندوئیسم: در هندوئیسم، مراسمی به نام “اوپاکارما” برای پسران بین ۸ تا ۱۶ سالگی برگزار می شود. این مراسم یک شروع نمادین برای تحصیلات مذهبی و معنوی آنها است.
• اسلام: در اسلام، هیچ مراسم رسمی برای نشان دادن گذار از دوران کودکی به بزرگسالی وجود ندارد. با این حال در اسلام، به سنی که در آن یک فرد از نظر شرعی مکلف به انجام واجبات دینی می‌شود، “سن تکلیف” می‌گویند. این سن برای پسران ۱۵ سال قمری و برای دختران ۹ سال قمری است.
• بودیسم: در بودیسم نیز هیچ مراسم بلوغ دینی خاصی وجود ندارد. با این حال، برخی از بودایی ها ممکن است در سنین خاصی به صومعه ها بروند و به عنوان راهب یا راهبه آموزش ببینند.

مهم است که به یاد داشته باشیم که این فقط چند نمونه است و تنوع زیادی در مراسم بلوغ دینی در بین فرهنگ ها و گروه های مذهبی مختلف وجود دارد.

همچنین، حتی در ادیانی که مراسم بلوغ دینی دارند، ممکن است همه افراد آن مراسم را انجام ندهند یا اهمیت آنها برای افراد مختلف متفاوت باشد.

بلوغ در اسلام یک نقطه عطف مهم در زندگی یک فرد است. جشن تکلیف و سایر رسوم مرتبط با این سن، فرصتی برای مسلمانان است تا این واقعه را گرامی بدارند و به فرد مکلف در شروع سفر جدید به عنوان یک مسلمان متعهد کمک کنند.

در نهایت البته هیئت تحریریه ادیان نیوز تلاش کرد تا به عنصری مشترک به نام جشن بلوغ در میان ادیان و مذاهب مختلف اشاره کند.

با بررسی مراسم بلوغ در ادیانی مانند یهودیت، مسیحیت، زرتشت، هندو و اسلام، دیدیم که گذر از دوران کودکی به بزرگسالی در فرهنگ ها و جوامع مختلف به روش های مختلف گرامیداشته می شود.

این تنوع نشان دهنده غنای و زیبایی سنت های مذهبی در سراسر جهان است.

در عین حال، این مراسم ها عنصر مشترکی را نیز آشکار می کنند: اهمیت بلوغ و مسئولیت پذیری.

در هر مذهبی که باشیم، بلوغ نقطه عطفی در زندگی است که در آن فرد آماده می شود تا نقشی فعال تر در جامعه خود ایفا کند و به مسئولیت های خود در قبال خداوند یا نیروی الهی عمل کند.

این عنصر مشترک می تواند به ما در درک بهتر یکدیگر و ایجاد پل هایی بین ادیان و مذاهب مختلف کمک کند.

اتحاد میان ادیان و مذاهب به معنای نادیده گرفتن تفاوت ها نیست، بلکه به معنای احترام به آنها و یافتن زمینه های مشترک برای گفتگو و همکاری است.

صلح میان ادیان

صلحی در میان ملت‌ها بدون صلح میان ادیان به وجود نخواهد آمد

جان هاکستبل (John Huxtable) استاد فلسفه و مطالعات دینی کالج مونموث در جدیدترین نشست بین دینی ماه آوریل گفت: هانس کونگ کشیش مسیحی و الهی‌دانی که زمانی پاپ او را مرتدش خواند یک نقل و قول جالبی دارد، او میگوید آشتی و صلح میان ملت ها بدون صلح میان ادیان و باورهای مذهبی در جهان پدید نمی آید. این حرف تمام آن چیزی است که ما را در این گفتگوی بین الادیانی جمع کرده است. چرا که همه ما امروز نیازمند یک صلح و آشتی جمعی میان پیروان ادیان ابراهیمی هستیم.

کشیش جان هاکستبل، کشیش کالج مونموث، حاخام جانی بونده حاخام کنیسه یهودیان و امام بشیر جهیچه به عنوان مدیر مذهبی مرکز اسلامی در دانشگاه مونموث در روز 25 آوریل گرد هم آمدند و در مورد گفتگوی میان ادیان صحبت کردند.

در این نشست علمی، جان هاکستبل در مورد صلح جهانی گفت: «هانس کونگ، الهی‌دان کاتولیک، نقل قولی دارد: صلحی در میان ملت‌ها بدون صلح میان ادیان به وجود نخواهد آمد! هیچ صلحی در میان ادیان بدون گفتگو بین ادیان پدید نمی آید!».

من آن نقل قول را همین چند روز پیش خواندم، و فکر کردم، اگر روی پوستر این سمیناری که مدعی گفتگوی بین الادیانی با هدف همزیستی و همدلی میان ادیان برپا شده، قرار می گرفت بسیارتاثیرگذار خواهد بود. این اساساً همان کاری است که ما با رویداد خود انجام می دهیم – مردم را با سایر ادیان آشنا می کنیم تا اشتراکات مشترک ادیانی میان مسیحیت، یهودیت و اسلام را درک کنیم. ما پیروان ادیان ابراهیمی بیشتر به همدیگر شباهت داریم تا تفاوت.»

در ادامه این نشست که با عنوان “گفتگوی بین‌الادیان: ایجاد پل‌های صلح از طریق فناوری و هنر میان ادیان ابراهیمی” در این کالج برگزار شد هر یک از سخنران ها بر اهمیت گفتگو و درک متقابل بین ادیان به منظور دستیابی به صلح و همزیستی مسالمت‌آمیز اشاره و نقش تکنولوژی و هنر را نیز در این مسیر مهم تلقی کردند.

به طوری که اعضا اصلی برگزار کنندگان این سمینار مدعی هستند استفاده از بسترهای دیجیتال برای برگزاری وبینارها و کارگاه‌های آموزشی مشترک بین‌الادیان و خلق آثار هنری مشترک با الهام از پیام و معنای وحدت آمیز میان ادیان بسیار موثر است. این دانشگاه یکی از تاثیرگذارترین مراکز علمی و آموزشی در منطقه نیوجرسی آمریکا محسوب می شود که علاقه فراوانی به گفتگوهای بین دینی با شخصیت های برجسته و مراکز و دانشگاه های دینی دارد.

پیروان تمام ادیان به «صداقت» بیشترین اهمیت را می‌دهند

پیروان تمام ادیان به «صداقت» بیشترین اهمیت را می‌دهند

به نقل از “Church Times”؛ پیروان ادیان مختلف به صداقت به‌عنوان یک ویژگی دینی مهم نگاهی مشترک دارند و عدالت و مهربانی از دید آن‌ها در رده‌های بعدی قرارگرفته‌اند.

در گزارش “مشارکت دینی شایسته و مرکز شخصیت و صفات جو بیلی دانشگاه بیرمنگام” از سه هزار نفر از پیروان ادیان “مسیحیت، هندو، اسلام، یهود، سیک، اومانیسم(انسان‌گراها) و حتی انسان‌های بی‌دین خواسته شد از میان بیست‌وچهار صفت ارائه‌شده شش صفتی که در دین آن‌ها بیشترین اهمیت را دارد، انتخاب کنند.

“بذل و بخشش، شهروندی شایسته، تمدن و مدنیت، اجتماع، مهربانی، اعتمادبه‌نفس، تفکر انتقادی، کنجکاوی، فداکاری، قدردانی و تشکر، صداقت، تواضع، عدالت، عطوفت، حسن هم‌جواری، استقامت، تقوا، تأمل، انعطاف‌پذیری، خدمت، کار گروهی، بردباری و خرد” صفاتی بودند که به شرکت‌کنندگان در نظرسنجی ارائه شد.

از میان این صفات، صداقت در صدر لیست شش صفتی قرار گرفت که شرکت‌کنندگان برگزیده بودند. از سویی هم در بین شش صفتی که پیروان ادیان در این نظرسنجی انتخاب کرده بودند، سه صفت مشترک وجود داشت. مسلمانان و یهودی‌ها و مسلمانان و سیک ها بیشترین صفات مشترک را انتخاب کرده بودند: پنج صفت مهربانی، عدالت، ایثار، صداقت و بخشش بین مسلمانان و یهودی‌ها مشترک بود و چهار صفت ” عدالت، ایثار، صداقت، بخشش و قدردانی” به‌صورت مشترک از سوی مسلمانان و سیک ها برگزیده‌شده بود.

اومانیسم(انسان‌گراها) نیز با یهودی‌ها و مسلمانان در انتخاب سه صفت صداقت، مهربانی و عدالت اشتراک داشتند.

پیروان مسیحیت با مشارکت سی‌ونه و هفت‌دهم درصدی، بزرگ‌ترین گروه شرکت‌کننده در نظرسنجی را تشکیل می‌داد. در بین مسیحی‌ها صفت “بذل و بخشش” اولین صفت مهم انتخاب‌شده بود و صداقت، ایثار، مدنیت، شهروندی شایسته و آگاهی اجتماعی در رده‌های بعدی قرارگرفته بودند.

میزان مشارکت هندوها سی‌وپنج و شش‌دهم درصد و شهروندی شایسته اولین صفت انتخابی آن‌ها بود. آگاهی اجتماعی، مهربانی، ایثار و صداقت در رده‌های بعدی قرار داشت.

مسلمانان با مشارکت سی‌وشش درصدی در نظرسنجی، صفت مهربانی را به‌عنوان صفت اول و عدالت، سپاسگزاری، صداقت، بذل و بخشش و قدردانی را به‌عنوان صفات بعدی انتخاب کردند.